Heruitgave "Qatar" van Willy Laes

09
December

Het WK is voorbij, maar er is nog tijd voor een laatste strafschop, vindt Willy Laes, mensenrechtenactivist en onder meer de eerste Vlaamse voorzitter van Amnesty International Vlaanderen. Enkele jaren geleden publiceerde Houtekiet van hem "Qatar. Het golfstaatje dat de wereld opkoopt". Dat boek was uit de handel, maar is nu terug als e-boek. Voor de gelegenheid schreef de auteur de volgende teaser.

In de 19de eeuw was een veilige Perzische Golf voor het Britse Imperium essentieel: het was de weg naar hun kolonies in Azië. Eén van de obstakels op die route waren de Qatari, bekend als parelvissers… en piraten. Om de piraterij een halt toe te roepen, beschoten de Britten zelfs Doha, op dat moment een dorp van parelvissers, vandaag een pronkstad. Ten slotte bleek het toch efficiënter om een stroman te installeren: in 1867 duidden de Britten het hoofd van de Qatarese stam Al-Thani aan als emir over alle inwoners, met als opdracht de piraterij aan banden te leggen. De huidige emir van Qatar is een telg uit de Al-Thani-stam.

In de jaren 1930 vinden de Britten op het schiereiland olie. Tegelijkertijd begint Japan met de industriële productie van de parelcultuur, een catastrofe voor de parelvissers aan de Golf. Het kost de Britten weinig moeite om de emir te overhalen boringen naar olie toe te staan. Van een straatarm dwergstaatje wordt Qatar naar een extreme moderniteit gekatapulteerd, helemaal wanneer er bovendien een grote gasbel ontdekt wordt. Het Qatarese deel van die bel – Qatar deelt haar met buurland Iran – behelst 14% van de wereldgasvoorraad.

Vanaf dat moment zijn de bordjes verhangen: waar het Westen voordien ingrijpt in Qatar, gebeurt nu het omgekeerde. Het is ondoenbaar om een exhaustieve lijst te geven van alle Westerse bedrijven waar Qatar een voet in huis heeft. Neem Frankrijk. Qatar investeert in enkele van de belangrijkste Franse industriële en financiële groepen. Voor 350 miljoen euro in Vivendi, een investeringsmaatschappij en wereldspeler in telecom. Qatar bezit minstens 5% van Veolia, een Franse groep gevestigd op de vijf continenten waar het steden en gemeenten voorziet van water, de afvalverwerking voor zijn rekening neemt en actief is in zowel de energie- als de transportsector. Van Vinci, een Frans bouwbedrijf dat internationaal opereert, bezit Qatar minstens 5 procent. Zowel Veolia als Vinci hebben vestigingen in België. Veelzeggend is de Qatarese participatie in de Franse groep Lagardère (circa 12%). Lagardère is actief als mediagroep en in de luchtvaart. Het is eigenaar van prestigieuze Franse uitgeverijen als Fayard en Larousse en van media als Paris Match en Europe 1. Wie in Antwerpen, Brussel of Leuven een krant koopt bij de Relay-verkooppunten, draagt dus zijn steentje bij aan de rijkdom van de Qatarese emir. In Duitsland is het niet anders: Qatar heeft voor 18 miljard dollar geïnvesteerd in de economische motor van de EU en is daarmee de belangrijkste investeerder uit het Midden-Oosten in Duitsland.

Heeft dit belang? Is het louter alarmisme om te stellen dat dictaturen doordringen tot in de kern van onze economie? We merken er toch niets van? Het beïnvloedt onze manier van leven niet.

Of toch wel. Om de binnenlandse, religieus geïnspireerde kritiek op haar kapitalisme te counteren, omarmt Qatar aan de Moslimbroederschap, met name de zeer invloedrijke prediker Yusuf Al Qaradawi (1926-2022). Als voorzitter van de Europese Raad voor fatwa en onderzoek schreef Al-Qaradawi voor hoe moslims in Europa zich moeten gedragen. Over het doel was de prediker duidelijk: ‘De islam zal terugkeren naar Europa als veroveraar en overwinnaar, na twee keer teruggedrongen te zijn – één keer uit het

Zuiden, uit Andalusië en een tweede keer uit het Oosten, toen de islam verschillende keren aanklopte aan de poorten van Athene. Ik zeg dat de verovering deze keer niet zal gebeuren door het zwaard maar door prediking en ideologie.’ De problemen waarop voetballers en voetbalfans vandaag botsen in Doha kunnen weggewuifd worden als lokale geplogenheden, maar dat is pertinent onjuist: Qatar sponsort de verspreiding van dat soort overtuigingen in onze samenleving.

Geconfronteerd met Qatarese investering in Franse moskeeën sprak Jean-Luc Mélenchon, toch niet bepaald een rechts politicus, van ‘kolonisatie door geld’. De cirkel is rond: vandaag zijn wíj de speelbal van koloniserende krachten. Belangrijker: we hebben geen been om op te staan als we Qatar bekritiseren. Zelfs Qatar-critici vinden de Westerse houding hypocriet, want: waar waren onze waarden toen we nog de middelen had om die op te dringen? Voeg het maar toe aan de lijst van redenen om ons koloniale verleden eens ijskoud in de ogen te kijken.

Smaakte naar meer? U vindt het boek hier.

Terug naar overzicht